Przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają działalność gospodarczą, co do zasady mają możliwość skorzystania z tzw. ulgi na start - czyli opłacania przez 6 miesięcy jedynie składki zdrowotnej. Po upływie 6 miesięcy, kończy się okres ulgi i przedsiębiorca może przejść na preferencyjne składki ZUS(które trwają kolejne 24 miesiące).
Okres obliczania ulgi na start odbywa się na takich samych zasadach jak liczenie okresu preferencji. A mianowicie, jeśli data rozpoczęcia działalności przypada na:
pierwszy dzień miesiąca, to „ulga na start” kończy się dokładnie po upływie 6 miesięcy, liczonych łącznie z dniem pierwszym, czyli np. dla działalności założonej 1 maja 2023 roku - koniec ulgi na start (opłacanie tylko składki zdrowotnej) przypadnie na październik 2023 roku - a pierwsza deklaracja z preferencyjnymi składkami ZUS wypadnie za listopad 2023 roku, wyrejestrowanie i zarejestrowanie z datą 1 listopada 2023.
Przykład 1.
Przedsiębiorca dokonał rejestracji w ZUS za pomocą deklaracji ZUS ZZA w terminie 1 stycznia 2023 roku. Okres obowiązywania ulgi na start wynosi 6 miesięcy, dlatego też będzie ona trwała do końca czerwca 2023 roku. Wyrejestrowanie z niej przypadnie na dzień 1 lipca 2023 roku. Termin rejestracji do preferencji będzie taki sam jak termin wyrejestrowania z ulgi na start - w celu zachowania ciągłości ubezpieczeniowej.
inny niż pierwszy dzień miesiąca, to „ulga na start” kończy się dokładnie po upływie 6 miesięcy, liczonych od miesiąca następnego po tym, w którym założono działalność, czyli np. działalność założona 20 kwietnia 2023 roku - koniec ulgi na start (opłacanie tylko składki zdrowotnej) przypadnie na październik 2023 roku - a pierwsza deklaracja z preferencyjnymi składkami ZUS wypadnie za listopad 2023 roku, wyrejestrowanie i zarejestrowanie z datą 1 listopada 2023.
Przykład 2.
Początkujący przedsiębiorca dokonał zgłoszenia w ZUS do ulgi na start w terminie 7 lutego 2023 roku. Jako że okres ulgi obowiązuje przez pełne 6 miesięcy, to oznacza że zakończy się ona wraz z końcem sierpnia 2023 roku. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca będzie korzystał z tej ulgi przez 6 miesięcy i 22 dni. Wyrejestrowanie i ponowna rejestracja, tym razem do preferencyjnego ZUS powinna przypaść na dzień 1 września 2023 roku.
Koniec ulgi na start należy zgłosić do ZUS, poprzez złożenie odpowiednich deklaracji zgłoszeniowych. W pierwszej kolejności należy wyrejestrować się z ubezpieczenia zdrowotnego na deklaracji ZUS ZWUA, w zakładce START » ZUS » DEKLARACJE ZGŁOSZENIOWE » DODAJ » ZUS ZWUA.
Wyrejestrowania należy dokonać z dniem następnym po zakończeniu ulgi na start (powinien być to pierwszy dzień miesiąca, nie należy dokonywać wyrejestrowania w trakcie miesiąca, chyba że świadomie rezygnujemy z tej ulgi aby zgłosić się do ubezpieczeń społecznych). Jako kodem tytułu ubezpieczenia podać należy 05 40 XX, a w polu kodu przyczyny wyrejestrowania należy wybrać 600 - inna przyczyna wyrejestrowania.
W kolejnym kroku należy wygenerować zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe jest dobrowolne) oraz do ubezpieczenia zdrowotnego. Deklaracje zgłoszeniową ZUS ZUA należy wygenerować w zakładki START » ZUS »DEKLARACJE ZGŁOSZENIOWE » DODAJ » ZUS ZUA.
Zgłoszenia należy dokonać z pierwszym dniem podlegania preferencyjnym składkom ZUS (data powinna być taka sama jak ta podana na ZUS ZWUA jako dzień ustania ubezpieczeń, dzięki temu zostanie zachowana ciągłość podlegania pod ubezpieczenia) oraz z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 XX/05 72 XX.
Jeżeli przedsiębiorca spełnia odpowiednie warunki i ma prawo do opłacania jedynie składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej działalności, wtedy powinien zgłosić się na druku ZUS ZZA. Zwolnienie z opłacania składek społecznych jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy przedsiębiorca posiada dodatkowy tytuł do objęcia ubezpieczeniami. Najpopularniejsze z nich to:
Jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, to co do zasady nie można zrezygnować z podlegania ubezpieczeniom społecznym z działalności gospodarczej.
Deklaracje zgłoszeniowe ZUS ZWUA i ZUS ZUA należy przekazać do ZUS w ciągu 7 dni od daty wygaśnięcia obowiązku ubezpieczeniowego lub jego zmiany. Ważna jest kolejność przekazania deklaracji do ZUS - najpierw wyrejestrowanie (ZUS ZWUA), a następnie zgłoszenie do ubezpieczeń (ZUS ZUA). Deklaracje możną także wysłać bezpośrednio z systemu w zestawie o czym można przeczytać: Wysyłka zestawu deklaracji zgłoszeniowych ZUA, ZZA i ZWUA do ZUS
Po wygenerowaniu ostatniej deklaracji z wykazaniem składki zdrowotnej z kodem 05 40 XX, należy przejść do zakładki USTAWIENIA » PODATKI » ZUS i zmienić schemat opłacanych składek.
Schemat składek społecznych należy zmienić na „2-letnii preferencyjny ZUS” jeżeli przedsiębiorca zobowiązany jest opłacać zarówno składki społeczne jak i składkę zdrowotną. Jeżeli przedsiębiorca spełnia odpowiednie warunki i ma prawo do opłacania jedynie składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej działalności, wtedy powinien wybrać on schemat składek "Tylko zdrowotne - 2-letni preferencyjny ZUS". Ważne jest również, aby wprowadzić datę rozpoczęcia preferencyjnych składek, dzięki czemu system wyśle odpowiednie powiadomienie o końcu 2 letniej ulgi i przypomni o konieczności przerejestrowania z preferencji na duży ZUS lub na mały ZUS plus.
Po wybraniu tego schematu składek, w części Zaawansowane, automatycznie zmieni się kod tytułu ubezpieczenia na 05 70 (jeśli zgłoszenia dokonano z 05 72 to należy ten kod ustawić samodzielnie). Po wybraniu odpowiednich ustawień, należy zapisać wprowadzone zmiany ZAPISZ.
Po zmianie ustawień dotyczących schematu składek, można wygenerować deklarację rozliczeniową ZUS DRA z wykazaniem preferencyjnych składek ZUS. Deklaracje można wygenerować w zakładce START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ i wybrać pierwszy miesiąc opłacania preferencyjnych składek ZUS.
W deklaracji będą naliczone składki społeczne oraz składka zdrowotna, a także widniał kod tytułu ubezpieczenia 05 70/05 72.
Comiesięczna wysyłka deklaracji rozliczeniowych jest obowiązkowa dla wszystkich przedsiębiorców, bez względu na to czy zatrudniają pracowników czy nie. Informację na temat wysyłki DRA z systemu do ZUS znaleźć można w opracowaniu: E-ZUS, czyli wysyłka deklaracji ZUS bezpośrednio z wFirma.pl.